Nie tylko walory przyrodnicze i krajobrazowe naszych najniższych gór są dla turysty atrakcyjne. Niezwykle ciekawa jest, w dużej mierze jeszcze nieodkryta, historia Bieszczad, niemal „od zawsze” leżących na pograniczu. Pierwsze ślady osadnictwa ludzkiego (kultura Otomani, kultura łużycka) pochodzą jeszcze z l.2500 – 1700 p.n.e., później Bieszczady zamieszkiwane były przez Celtów. Zasadniczy okres osadnictwa rozpoczął się wraz z końcowym panowaniem króla Kazimierza Wielkiego i królowej Jadwigi. Za Kazimierza Wielkiego nadano dobra węgierskiemu klanowi Balów, którzy założyli kilkadziesiąt miejscowości wzdłuż Hoczewki. W środkowym dorzeczu Sanu osiedlali się śląscy Kmitowie i morawscy Herburtowie. W XIX wieku rozpoczęto w Bieszczadach wydobycie ropy naftowej oraz budowano linie kolejowe łączące Galicję i Węgry. W trakcie I wojny światowej front przebiegł przez Bieszczady dwukrotnie, natomiast po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku trwały walki pomiędzy polską samoobroną a ukraińskimi oddziałami atamana Petlury. W czasie drugiej wojny światowej, Niemcy zdobyli 12 września Przełęcz Łupkową, a po inwazji ZSRS 17 września, granicę niemiecko-sowiecką wytyczono na rzece San, po 22.VI.1941 całe góry znalazły się pod panowaniem Niemiec. Walkę z Niemcami i sojuszniczymi Słowakami prowadziły AK, BCh, działała też partyzantka sowiecka. Niemcy zostali wyparci przez Sowietów w 1944, od 1945 r. działały w Bieszczadach oddziały OUN-UPA, odpowiedzialne za zbrodnie na ludności polskiej, ale także oddziały polskiego, antykomunistycznego podziemia: AK i NSZ (m.in. oddział Antoniego Żubryda), prowadzące walkę z UB, WOP, KBW i sowieckimi organami bezpieczeństwa oraz ukraińskimi nacjonalistami.
Ogólnie o historii Bieszczad
